در مورد انواع فتالات ها باید بگوییم به دسته ای از مواد شیمیایی اطلاق می شود که با عنوان دی استر های اسید فتالیک شناخته می شوند این مواد را معمولا در صنایع پلاستیک سازی به عنوان نرم کننده استفاده می شود.
پلاستی سایزرها یا نرم کننده ها اغلب به مواد دیگری نظیر پلی وینیل کلراید (پی وی سی) و پلیمرهای دیگری مانند استایرن و لاستیک می افزایند تا به این وسیله قابلیت الاستیک و کشسانی را در آن ایجاد کنند.
در مورد پرکاربردترین انواع فتالات ها که در صنعت کاربرد زیادی دارند می توانیم به ۵ نمونه از آن اشاره کنیم که عبارتند از : بنزیل بوتیل فتالات، دی ایزودسیل فتالات، دی ـ (۲ـ اتیل هکسیل) فتالات(DEHP)، دی ایزونونیل فتالات ، دی بوتیل فتالات می باشند.
از اوایل ۱۹۸۰ نگرانی هایی در مورد اثر انواع فتالات ها بر سلامت انسان ها وجود داشته است. فتالات ها این امکان را دارند از موادی که به آن ها اضافه شده است خارج شوند به این ترتیب معلوم است که تماس محیطی وسیعی با مواد شیمیایی وجود دارد.
آشنایی با کاربرد انواع فتالات ها
همان طور که در ابتدا اشاره کردیم انواع فتالات ها به یک دسته از متریال های شیمیایی می گویند که از انعطاف پذیری زیاد و قابلیت ارتجاعی بالایی برخوردار هستند. معمولا از فتالات ها برای تولید محصولات گوناگون مانند خودروسازی، بیمارستانی و… استفاده می شود.
این محصولات معمولا برای نرم کردن پلاستیک ها استفاده می شوند و دلیل این امر نیز مقاومت بسیار بالا و دوام آن ها است این مواد از پایداری بالایی برخوردار هستند. فتالات به دو دسته ی سبک و سنگین وزن تقسیم می شوند که این دسته بندی براساس وزن مولکولی آن ها انجام می گیرد.
انواع فتالات های سنگین وزن: این نوع از فتالات از ۹ تا ۱۳ اتم کربن در زنجیره شیمیایی خود برخوردار هستند که موجب ماندگاری و پایداری زیادی می شوند. این دسته از فتالات ها در ساخت محصولات زیادی کاربرد دارند که معمولا پایه ساخت آن ها از پلی وینیل کلراید است. این محصولات شامل: فیلم های چسبنده، کفسازی، سقف سازی، لاستیک های ترکیبی و …. کاربرد دارد.
انواع فتالات های سبک وزن: در مورد این دسته از فتالات ها در زنجیره اصلی شیمیایی خود دارای ۳ تا ۸ کربن دارند. متداول ترین انواع فتالات در این دسته dibutyl phthalate (DBP)، di (2-ethylhexyl) phthalate (DEHP) هستند.
انواع فتالات های سنگین وزن چه خواصی دارند
با توجه به این که فتالات ها از خواص شیمیایی و فیزیکی گوناگونی برخوردار هستند. معمولا از این متریال برای تولید محصولات صنعتی پرکاربرد استفاده می کنند که لازم است در برابر فرسودگی از مقاومت و دوام بالایی برخوردار باشند.
از فتالات ها در ساخت مواردی مانند شیلنگ های انعطاف پذیر، قسمت های داخلی اتومبیل، کابل های الکتریکی ، پوشش دیوار، پارچه های دارای پوشش، ساخت تجهیزات ورزشی، پوشش کفش و استخرها به کار می روند. همان طور که در ابتدا اشاره کردیم امکان به کارگیری فتالات ها در موارد مختلفی وجود دارد اما از قابلیت تعویض نیز برخوردار می باشند.
از ویژگی های بارز فتالات ها این است که هر دسته از آن ها برای تولید محصولات خاصی به کار می آیند و به تولید کنندگان این اجازه را می دهند که براساس احتیاجات لازم مانند ایمنی، کارکرد، سایز، رنگ، شکل را که جزء ویژگی های ظاهری است را در کنار افزایش مقاومت در برابر فرسودگی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد دی بوتیل فتالات
یکی از پرکاربرد ترین انواع فتالات ها، دی بوتیل فتالات است که به عنوان یک ساختار آلی شیمیایی شناخته می شود. این شکل شیمیایی دارای ساختار مولکولی یک حلقه بنزن و ۲ استخلاف کربوکسیلیک اسید موجود است که به به این ترتیب گروه های فعال واکنش گر نیز به وجود می آیند.
از ترکیب شیمیایی این ماده در صنعت پلاستیک و لاستیک به عنوان یک حلال استفاده می کنند. مهم ترین نقش این ترکیب عملکرد نرم کننده یا پلاستی سایزر است. در حال حاضر کشورهای زیادی در سطح جهان این ترکیب را تولید می کنند.
این محصول برای انسان کم خطر و غیر سمی برای انسان ها است اما برای آبزیان سمی است. این ماده به صورت طبیعی به وسیله ی بعضی از حیوانات و گیاهان تولید می شود. این ماده از لحاظ ظاهری به شکل مایعی شفاف، با بوی بسیار کم و بی رنگ است. فتالات ها در در بسته بندی و صنعت مواد غذایی استفاده می شود.
کاربرد انواع فتالات ها
- به علت قابلیت غیر سمی از آن به عنوان نرم کننده یا پلاستی سایزر استفاده می شود.
- از دیگر کاربردهای این ماده استفاده از آن به عنوان حلال در صنعت است.
- از فتالات ها به عنوان مواد افزودنی در لاک ها، جلادهنده، تولید چسب ها و جوهرهای چاپی استفاده می شود.
- از دیگر کاربردهای آن استفاده از آن در مواد آرایشی و حلال های معطر و نرم کننده های پوستی و… استفاده می شود.